Қазақстан парламентшілері тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың төрт сатылы жүйесінен екі кезеңді жүйесіне көшуді көздейтін жаңа заң жобасын қарап жатыр.
ӨКҚ-де өткен баспасөз мәслихатында тұтынушылар құқығын қорғау жүйесін жетілдіру мәселесі талқыланды. Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау басқармасының басшысы Дәулен Қабдушев депутаттар қарастырып жатқан жаңалықтар қоғам сұранысынан туындап отырғанын атап өтті.
«Тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың қазіргі жүйесі әрқашан адамдарды қанағаттандыра бермейді, өйткені олардың мүдделерін қорғау үшін олар бюрократиялық жолдан өтуі керек», – деді спикер. – Бүгінде тұтынушы мәселені бейбіт жолмен шешу үшін алдымен кәсіпкерге хабарласуы керек. Әйтпесе, ол медиаторға, содан кейін мемлекеттік органдарға жүгінуге міндетті. Осыдан кейін ғана оның сотқа жүгінуге құқығы бар. Жаңа заң жобасы тұтынушының мәселені тікелей кәсіпкермен шешу, содан кейін өз қалауы бойынша – тікелей сотқа, медиаторға немесе мемлекеттік органдарға жүгіну құқығын сақтайды. Бұл тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың төрт сатылы жүйесінен екі сатылы жүйеге көшу.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласында жұмыс істейтін заңгерлер салалық заңның жаңа редакциясын қолдайды. Олардың пікірінше, бүгінде клиент өз мүддесін қорғауға дайын екенін жиі білдіреді. Дегенмен, сол кешіктірулер адамды қорқытады.
– Кеңес беру деңгейінде құқығы анық бұзылған тұтынушы дауды шешу үшін сотқа дейінгі міндетті және ұзақ рәсімнен өтуі керек екенін түсінеді, – дейді медиатор-заңгер Алимбек Ағибаев. – Сонда көбі бұл ойдан бас тартады. Заңның жаңа редакциясы қабылданады деп сенеміз. Бұл сөзсіз оң әсер етеді – тұтынушылардың құқықтарын қорғайтындар көбейеді.
Жаңартылған заңда сатушыға айыппұл түріндегі азаматтық-құқықтық жауапкершілікті енгізу де қарастырылған. Белгілі болғандай, көбінесе кәсіпкерде бірінші кезеңде тұтынушымен даулы мәселені шешуге мотивация болмайды. Енді заң жобасы қабылданса, сатушыға салынатын айыппұл мөлшері клиенттің сотта қанағаттандырылған талап арызының сомасына байланысты болады.
